Aspergillum

20140716_090528

Een mooi woord voor een kruiswoordraadsel: aspergillum. In gewoon Nederlands: een wijwaterkwast. Hoewel, zo gewoon is dat ook weer niet. Dat bleek op Schiphol toen mijn kleine reiswijwaterkwast in mijn handbagage door security niet werd herkend. Ik moest uitleggen wat dat stalen kokertje te betekenen had. Groot was de verbazing toen er een  stokje met een bolletje uit tevoorschijn kwam: wat was dat dan? Mijn aspergillum ging vervolgens het rond bij alle security personeel, want een dergelijk voorwerp treffen ze niet dagelijks in handbagage aan.

Al eeuwen lang heeft wijwater een functie in de kerkelijke liturgie. Wanneer je een rooms-katholieke kerk binnenkomst kun je bij de ingang je vingers in het wijwaterbakje dopen en een kruisje slaan. Tijdens een viering kan een priester rondgaan met de wijwaterkwast om de aanwezigen te zegenen. Maar ook een woning, een auto, een nieuwe gebouw of zelfs de boorkop van de noord-zuidlijn in Amsterdam kan op die wijze worden gewijd. Wijwater verwijst naar het doopwater,  dat symbool staat voor de afwassing van de zonden en het nieuwe leven van de dopeling. Onderdeel van de doopliturgie is de zogenaamde “verzaking” waarbij afstand wordt genomen van het kwaad. In Gods handen zijn wij veilig – daar wil het wijwater ons bij bepalen.

Nu kan het gebruik van wijwater bijna een magische aangelegenheid worden. Alsof er aan dit water een soort paranormale krachten zouden kunnen worden toegeschreven. Deze magische invulling heeft ertoe geleid dat bij de Reformatie door de protestanten de hele wijwatersymboliek met heel veel andere zaken overboord is gegooid – en er alleen nog water bij de doop zelf wordt gebruikt. Inmiddels zijn we eeuwen verder en komen de protestantse kerken van deze grondige opruimactie weer een beetje terug. Ook in protestantse kerken branden we kaarsen, dragen voorgangers liturgische gewaden met kleuren van het kerkelijke jaar en is de ziekenzalving in ere hersteld.

Aan boord ben ik er voor iedereen. “Oecumenisch” heet dat. Ter wille van de herkenbaarheid heb ik daarom ook een wijwaterkwast bij me. Ik heb hem nog niet gebruikt. Maar er zijn situaties denkbaar dat het nodig kan zijn extra te benadrukken, dat er op een schip een nieuwe start mag worden gemaakt. Dan kan de wijwaterkwast een duidelijk symbolische waarde hebben. Niet magisch, maar symbolisch – zo protestants blijf ik wel.

Daarom vergezelt een aspergillum mij op mijn reizen als waterbouwpastor. Alleen niet meer in mijn handbagage, maar in mijn koffer. Hoe graag ik het securitypersoneel ook uitleg geef over spirituele zaken.

20140716_090556

This entry was posted in Niet gecategoriseerd. Bookmark the permalink.

2 Responses to Aspergillum

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *