Zin in de nacht

Het was landelijk nieuws: de kerkennacht trok afgelopen weekend meer dan 150.000 bezoekers. Dat is heel wat minder dan het aantal mensen dat op zondagmorgen een kerk bezoekt, maar het is natuurlijk een opmerkelijk feit. Een zestigtal kerken in Nederland zette in “de kerkennacht” haar deuren open voor vaste gasten, maar vooral ook voor belangstellenden en ongeregelde gasten. En die formule blijkt te werken. Met verrassende elementen: de nachtelijke bezoekers van de Utrechtse Domkerk kregen geen preek van de dominee, maar van zangeres Karin Bloemen. In Rotterdam werd gesproken door burgemeester Aboutaleb. Iets dergelijks wordt ook al wel eens op gewone zondagen gedaan met de “preek van de leek” – dan mag een bekende plaatsgenoot de kansel bestijgen. Blijkbaar komt de kerk op deze wijze dichterbij de mensen dan op de gewone zondagmorgen. Dan moet je blijkbaar zo door de kerkelijke wol geverfd zijn, wil je het verhaal van de voorganger een beetje kunnen volgen.

Precies dát gegeven was ook het onderwerp van de “nacht van de theologie” in hetzelfde weekend. Op het stoomschip Rotterdam verzamelde zich de theologische fine fleur van Nederland om zich te buigen over een overvloedige maaltijd en vervolgens de huidige stand van de theologie. Ik heb begrepen dat de moderne theoloog zich niet meer moet neerzetten als “brenger van dé Waarheid”, maar zich veeleer moet opstellen als bruggenbouwer, zingever en uitlegger van Bijbelverhalen aan gelovigen en niet-gelovigen. Daar kan ik wel wat mee. De nacht van de theologie werd besloten met het uitreiken van de Theologie Podiumprijs voor de meest spraakmakende theologie, die dit jaar naar Ruben van Zwieten ging, predikant en directeur van Zingeving Zuidas Amsterdam.

In één weekend: de kerkennacht en de nacht van de theologie. Men had nogal zin in de nacht, zou je kunnen zeggen. Het verbaast me eigenlijk niets. In de Bijbel vinden de mooiste ontmoetingen ’s nachts plaats (denk aan Jacob die in nacht worstelt met de Allerhoogste; of het nachtelijke gesprek tussen Jezus en Nicodemus). Zelf voer ik vaak aan boord juist in de nachtelijke uren de goede gesprekken, bovenop een donkere brug of in de controlroom van de machinekamer. Overdag is het dan vaak veel te druk. Terwijl de rest van de wereld in ruste is, bepaalt de stilte van de nacht je bij wie je bent.