Halloween

Ooit was 31 oktober Reformatiedag, maar tegenwoordig staat er Halloween in je agenda vermeld. Wonderlijk eigenlijk hoe in Nederland het Halloweenfeest als een vanzelfsprekendheid wordt gepresenteerd. Als je nagaat hoe moeilijk er gekeken wordt bij Ramadan en Suikerfeest (mogen leerlingen dan wel een uurtje later naar school komen?)! En laten we het over Sinterklaas en Zwarte Piet al helemaal niet hebben. Maar de komst van Halloween lijkt – op een paar proteststemmen uit orthodox christelijke hoek – nauwelijks voor beroering te zorgen.

Misschien landt deze culturele exoot wel zo makkelijk omdat het het eerste echt seculiere feest is op onze kalender. Kerst, Pasen, Pinksteren hebben allemaal christelijke wortels, Carnaval gaat aan de vastentijd vooraf, en bij Sinterklaas draait het uiteindelijk om een bisschop. Maar bij Halloween ligt het allemaal niet zo moeilijk, dat is gewoon je eng verkleden, veel bloedspetters aanbrengen en lekker griezelen. Hoewel, ook Halloween heeft ook een christelijke achtergrond: All Hallow’s Eve is de avond die voorafgaat aan Allerheiligen, de dag waarop belangrijke christelijke helden worden herdacht. Net als met Carnaval dat aan de vasten voorafgaat, zorgt Halloween voor een contrastmoment: het licht van de heiligen zal des te feller schijnen, als het valt over de duistere wereld met alle wezens die het daglicht niet kunnen verdragen. Ik ben echter bang dat deze gedachte achter het feest maar bij weinigen bekend is.

Griezelen is goed voor een mens, zo klinkt het uit de mond van verschillende deskundigen. Daarmee geef je je oerangsten een uitlaatklep. Halloween past ook prima bij het herfstgevoel: het wordt sneller donker en we worden ons bewust van onze vergankelijkheid.

Dat zal allemaal, maar ik blijf me verwonderen over het gemak waarmee Halloween Nederland heeft veroverd. Ik denk dat commercie en media hier een grote rol in spelen. Er kunnen veel Halloweenitems worden verkocht. Zelf ken ik het feest nog van toen ik in Canada woonde. Daar zorgde een aantal mensen ervoor dat ze op de bewuste avond niet thuis waren zodat ze niet open hoefden te doen voor de kinderen die op de stoep “trick or treat” staan te roepen. Ik vond het toen wel aardig en ben er nog speciaal snoep voor gaan kopen. Maar in Nederland voelt het toch anders. Ik kan er moeilijk de vinger op leggen: wat dáár natuurlijk leek, voelt hier ongemakkelijk. Maar dat gevoel heb je vaker bij exoten. Wat mij betreft was Sint Maarten meer een nationaal feest geworden.

Overigens mag in onze liberale samenleving natuurlijk iedereen doen waar hij of zij zin in heeft. Vind ik ook prima. “Vrijheid achter de voordeur,” noemen we dat. Alleen is het zo lastig, dat je bij Halloween juist telkens naar die voordeur toe moet.

Sint Maarten op een schilderij van Pieter Breughel